نشانه‌های عزت نفس سالم چیست؟
نشانه‌های عزت نفس سالم و عزت نفس ناسالم کودکان
نوشته شده توسط سجاد شاهرخی در شنبه 29 فروردین 1394 13:51
سطوح عزت نفس در کودک به موازات رشد او در حال نوسان است. بسیاری از اوقات این تغییرات و موفقیت‌ها در اثر تجربیات و ادراک‌های جدید کودک است. این موضوع به والدین کمک می‌کند که نشان‌های عزت نفس سالم و ناسالم را در کودک خود بیابند.
کودکی که عزت نفس پایین دارد:
1. ممکن است که تمایلی به آزمون موضوعات تازه نداشته باشد. همچنین این کودک اغلب در مورد خودش منفی صحبت می‌کند جملاتی شبیه: من یک احمق هستم یا من هیچ گاه انجام این کار را یاد نخواهم گرفت.
2. این گونه کودکان سطح سازش پایین در رویارویی با فرد دیگری برای تخریب، یا منع کردن و یا منتظر ماندن نشان می‌دهند.
3. کودکان با عزت نفس پایین نسبت به خودشان منتقد هستند و به آسانی افسرده می‌شوند. در کل یک حس بدبینی در آن‌ها وجود دارد.
کودکی که عزت نفس سالمی دارد:
1. از تعامل با دیگران لذت می‌برد.
2. در مجامع عمومی راحت است و از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی استقبال می‌کند.
3. به هنگام رخ دادن چالش‌ها، در برخورد با آن‌ها برای یافتن راه حل مناسب توانمند است.
4. شکایت‌های خود از امور را بدون تحقیر خود و یا دیگران ابراز می‌کند. برای مثال به جای گفتن: «من یک احمق هستم»، می‌گوید: «من این موضوع را نمی‌فهمم»
5. او توانایی‌ها و ضعف‌های خود را می‌شناسد و آن‌ها را می‌پذیرد و دارای نوعی حس خوشبینی است.
والدین چه می‌توانند بکنند؟
چگونه والدین می‌توانند به پرورش یک عزت نفس سالم کمک کنند؟ در این جا چند پیشنهاد که می‌تواند کمک خوبی باشد ارائه می‌شود:
بنگرید چه می‌گویید:
کودکان نسبت به گفته‌های والدین بسیار حساس هستند. به یاد داشته باشید که کودک خود را نه تنها هنگامی که کاری را به خوبی انجام می‌دهد بلکه زمانی که تلاش می‌کند، او را ستایش و تشویق نمایید، البته راستگو باشید. برای مثال اگر کودک شما یک تیم فوتبال ترتیب نمی‌دهد، به جای این که بگویید: «خب در آینده تلاش بیشتری خواهی کرد و این تیم را ترتیب می‌دهی،» باید بگویید: «خب تو یک تیم فوتبال ترتیب ندادی ولی به خاطر تلاشی که برای انجام آن از خود نشان دادی من واقعاً به تو افتخار می‌کنم».
(به جای پاداش دادن به نتیجه، به تلاش و اجرا و تکمیل کار کودک پاداش و بها بدهید).
نقش یک الگوی مثبت را داشته باشید:
اگر شما نسبت به خودتان خشونت زیاد داشته باشید، نسبت به توانایی‌ها و محدودیت‌هایتان بدبین و غیر واقع بین باشید، ممکن است کودکتان در نهایت آینه شما باشد. عزت نفس خود را پرورش دهید تا کودکتان الگوی خوبی در اختیار داشته باشد.
عقاید و افکار نادرست کودکتان را شناخته و اصلاح کنید:
این مهم است که والدین افکار غیر منطقی کودک را نسبت به خودش بشناسند، همچنین افکار و عقاید او نسبت به کمال، رشد و جذابیت‌ها، توانای ها و چیزهای دیگر. به کودک خود کمک کنید که در ارزیابی از خودش منطقی‌تر و دقیق‌تر عمل کند. ادراک نادرست از خود ممکن است ریشه بگیرد و به صورت یک واقعیت برای کودک جا بیفتد.
برای مثال کودکی که در مدرسه خوب عمل می‌کند ولی در درس ریاضی مشکل دارد ممکن است بگوید: «من نمی‌توانم ریاضی یاد بگیرم، من دانش آموز بدی هستم». نه تنها این یک تعمیم غلط است بلکه یک عقیده است که کودک را برای شکست آماده می‌سازد. کودک خود را تشویق کنید تا درک روشنی از موقعیت داشته باشد. یک پاسخ یاری دهنده می‌تواند این باشد که: «تو یک دانش آموز خوب هستی، تو در مدرسه خیلی خوب هستی، فقط در درس ریاضی باید وقت بیشتری صرف کنی، چه طور است با هم روی آن کار کنیم.»
با کودک خود مهربان و خود انگیخته باشید:
محبت شما در بالا بردن سطح عزت نفس کودکتان نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. کودک خود را در آغوش بگیرید. به کودکتان بگویید به او افتخار می‌کنید. در ظرف خوراکی که برای مدرسه او می‌گذارید یک یاد داشت محبت آمیز قرار دهید مثلا روی آن بنویسید: «من فکر می‌کنم تو محشری، تو فوق العاده هستی»! هر چند بار یک بار و با صداقت او را ستایش کنید بدون آن که در این کار افراط و اغراق نمایید. کودکان می‌توانند آن چه را که از دل بر می‌آید تشخیص دهند.
باز خورد مثبت و درست بدهید:
یک جمله معمول مثل: «تو همیشه در انجام کارها زیاده روی می‌کنی» باعث می‌شود کودک در مورد خودش فکر کند که هیچ کنترل در ابزارها و ظهور احساساتش ندارد. جمله بهتر این است که: «تو واقعا برادرت رو دوست داری و من از این که او را نزدی و بر سرش فریاد نکشیدی از تو تقدیر می‌کنم.» این تشویق به کودک کمک می‌کند انتخاب درستی داشته باشد.
محیط امن تربیتی را در خانه به وجود آورید:
کودکی که در خانه احساس امنیت نمی‌کند و از ترس سوء استفاده از او رنج می‌برد و در هراس است از عزت نفس پایینی برخوردار است. کودکی که پدر و مادرش مدام در حال بحث، جدل و خشونت هستند، افسرده و منزوی می‌شود. همیشه به یاد داشته باشید که به کودک خود احترام بگذارید. خانه را به بهشتی امن برای افراد خانواده تبدیل کنید: مراقب مسائل سوء استفاده توسط دیگران، مشکلات مدرسه، مسأله با همسالان و دیگر عوامل بالقوه که ممکن است بر روی عزت نفس کودک شما تأثیر گذاشته باشد، باشید. نسبت به این مسائل حساس باشید و سریع رسیدگی کنید.
به کودکتان کمک کنید تا در تجارب مفید مشارکت داشته باشد:
فعالیت‌هایی که همکاری را بیشتر از رقابت تشویق می‌نماید به ویژه در پرورش عزت نفس نقش مهم دارند. برای مثال دیدن برنامه‌هایی که کودکان بزرگتر کودکان کوچک‌تر را راهنمایی می‌کنند یا کودک بزرگتر به کودک کوچک‌تر خواندن می‌آموزد برای هر دوی آن‌ها شگفت انگیز و جالب است.
یافتن کمک‌های حرفه‌ای:
چنان چه شما فکر کردید که کودکتان از عزت نفس پایینی برخوردار است می‌توانید به کمک‌های حرفه‌ای مراجعه نمایید. مشاوران کودک و خانواده می‌توانند در تشخیص امور زیربنایی که در این زمینه نقش دارند شما را یاری دهند. درمان می‌تواند راهی برای تشخیص دیدگاه‌های کودک در مورد خودش باشد. همچنین می‌تواند به کودک این توان را بدهد که ابتدا نسبت به خود واقع بین باشد، سپس آن چه را در مورد خود می‌پذیرد درست است. با کمکی اندک به کودک می‌توان عزت نفس سالم را در او پرورش داد تا زندگی پر از شادی داشته باشد.