تعاریف عزت نفس و SELF STEEM
تعاریف عزت نفس
نوشته شده توسط سجاد شاهرخی در شنبه 29 فروردین 1394 20:40
عزت نفس برگردان مفهوم self esteem می باشد که ازدو واژه عزت ونفس تشکیل شده که در ادبیات فارسی معانی عزیز شدن ،گرامی شدن،ارجمندوارجمندی را به عزت و معانی جانوحقیقت هرچیز را به نفس اختصاص داده اند. معانی متفاوتی برای عبارت Self esteem بکار رفته که از جمله آن عبارتند از:
صیانت ذات ،متانت طبع، حرمت نفس،ارزیابی مثبت از خود، احساس خود ارزشمندی وعزتنفس وبرای عبارت Self conceptمعانی مفهوم خود، مفهوم فردی، خودباوری ، خودپندارهاستفاده شده است.
تعریف متعددی نیز ازعزت نفس بعمل آمده که علی رغم تفا وت هایی که میا ن آن ها مشاهدهمی شود اغلب به هم نزدیک بوده و مشابه هم می باشند.
سیف درتعریف عزت نفس چنین آورده است:
عزت نفس نیاز به کسب موفقیت وتایید یا نیاز به ایجاد تصورمثبت درباره خود ودیگران است.
رابسون
عزت نفس را عبارت می داند از حس رضایت مندی وخویشتن پذیری که از ارزیابی فرد درباره ارزش مندی ، قدر ومنزلت، جذابیت ، شایستگی ، کفایت و توانایی جهت ارضایتمایلات وخواسته های خود منتج می شود .
ساندفر وفرانک (1956) عزت نفس را عبارت از مقدار ارزشی می دانند که ما به خودمان نسبت می دهیم ،این جنبه از خود نیز همانند جنبه های دیگر آن از طریق تعاملات با دیگراناکتساب می گردد به عبارت دیگر عزت نفس مقدار ارزشی است که ما فکر می کنیم دیگرانبرای ما به عنوان شخص قائل هستند.علی رغم تعاریف متعددی که از عزت نفس به عمل آمده می توان یک عامل مشترک را درمیان همه آن ها پیدا کرد و آن جنبه ارزشی است که در مورد "خود" بیان می شود البته بایدتوجه نمود که عزت نفس را ازخود پنداره متمایز نمود زیرا خودپنداره مجموعه ای از مفاهیماست که فرد برای توصیف خویش از آن ها استفاده می کند ، این در حالی است که مشابهتچشمگیری بین این دو وجود دارد ولی آن ها یکی نیستند چرا که خود پنداره برمجموعه ای ازعقاید که بیشتر بر مبنای توصیف است تا قضاوت تعریف می شود که ممکن است برخی ازبخش های آن خوب یا بد تلقی شود وبرخی از بخش های آن نه خوب و نه بد تلقی گردد،اینکهکسی موی سر سیاه وصدای نرمی دارد بخشی ازخودپنداره می باشد واین ویژگی ها نه خوبهستند نه بد ،اما عزت نفس به ارزیابی ها وقضاوت هایی که شخص درباره خصوصیات خوددارد مبتنی می باشد.
عزت نفس ممکن است به چند ین حیطه و حوزه تقسیم شود به نحوی که حتی در نزد افراد می توان بر اسا س شدت وضعف آن ها را تفکیک نمود، حال هریک از جنبه های عزت نفس"بالا" یا "پایین " در جنبه های مختلف وزین تر باشد فرد را به طرف یک عزت نفس کلی بالا
یا پایین رهنمون می سازد.برای مثال کودکی که ممکن است در زمینه های ورزشی ، دوستی ،علائق وتحصیل خود راارزیابی می کند عزت نفس کلی وی به میزان اهمیتی بستگی دارد که برای هر یک از اجزاءقائل است .اساسا اگر برای زمینه هایی ارزش قائل باشد که در مورد شان احساس خوبی دارد عزت نفسکلی وی مثبت خواهد شد در حالیکه بی ارزش داشتن آن زمینه ها باعث می شود خود را در
کل بصورت منفی درک کند .حال لازم است که زمینه ها ی مطرح در مبحث عزت نفس را مورد بررسی قرار داد ودر اینخصوص می توان به پنج حوزه اشاره نمود که عبارتند از:
الف:زمینه اجتماعی :احساس فرد را در مورد خودش به عنوان دوست دیگران شامل میشود،اینکه آیا سایر افراد او را دوست دارند وبه عقایدشان احترام می گذارند واو را در فعالیتهای خودشان شرکت می دهند ؟ کودکی که نیازهای اجتماعی او ارضاء شده باشد از این جنبهخود احساس رضا یت خواهد کرد.
ب :زمینه تحصیلی :به ارزیابی فرد از خود به عنوان دانش آموز مربوط می شود این امرتنها ارزیابی ساده ای از توانایی و موفقیت نیست ، کودک اگر به تمام معیارهای موفقیتتحصیلی دست یابد عزت نفس او مثبت خواهد بود.
ج :زمینه خانوادگی : احساسات وادراکات افراد را به عنوان عضوی از خانواده منعکسمی کند ، کودکی که احساس می کند عضو با ارزشی از خانواده خود است ، وظیفه خود را بهنحو احسن انجام می دهد و به لحاظ محبت و احترامی که از والدین ،برادران وخواهرانش
دریافت می کند احساس امنیت کرده وعزت نفس مثبتی در این زمینه پیدا می کند
د: تصویر بدنی : ترکیبی از ظاهر جسمانی وقا بلیت های بدنی است ، احترام به خود کودک در این زمینه بر اساس رضایت خاطر او از این امر که بدنش چگونه به نظر می رسد وعمل می کند ،نوعا دختران بیشتر نگران ظاهر خود هستند وپسرها نگران توانایی جسمانی البته اینامر در مورد تمام افراد صدق نمی کند.
ه :عزت نفس کلی : ارزیابی جامع تری از خود است و مبتنی بر ارزیابی کودک از اکثرخصوصیات خودش است ،عزت نفس کلی در احساساتی از قبیل اینکه "من فرد خوبی هستم"
یا اینکه "من اکثر خصوصیات خودم را دوست دارم " جلوه گر می شود.
(الیس پوپ وهمکاران ،1988.تجلی،1374)
مهناز مجیری نژاد